3 voorbeelden van inzet data bij water(management)

Nederland is al eeuwenlang vooruitstrevend op het vlak van watermanagement. Het predicaat Nederland Waterland is dan ook meer dan terecht. Van de drooglegging van polders in onder meer Kinderdijk tot de vele verdedigingslinies tegen hoogwater die de afgelopen decennia zijn opgetuigd; de voorbeelden zijn legio. Met de beschikbaarheid en inzet van data is er nu meer sturingsinformatie voorhanden dan ooit. Aan de hand van een drietal projectvoorbeelden – Waterdata, Zwemwater.nl en Maeslantkering – laten we zien welke meerwaarde data heeft voor besluitvormingsprocessen.

Hoe wordt data bruikbaar voor water(management)?

Effectief datamanagement verloopt in een aantal stappen, namelijk:

• Stap 1. Meten en delen. Sensoren meten 24/7 door heel het land onder andere de waterhoogte, stroomsnelheid en waterkwaliteit. De data wordt doorgestuurd aan digitale registratiesystemen;
• Stap 2. Verwerking van data tot informatie. Losse waardes zeggen niet zoveel. Het combineren van data afkomstig van verschillende locaties en tijden maakt het mogelijk om te vergelijken. Door meetwaardes in perspectief te zetten met gemiddelden, vergelijkbare locaties of dezelfde periode vorig jaar, zie je snel of een waarde afwijkt. Door de gegevens vervolgens te visualiseren in grafieken wordt de informatie bruikbaarder en daarmee waardevoller;
• Stap 3. Besluitvorming. Met de verkregen informatie worden besluiten genomen. Dit kan zowel ad hoc als geautomatiseerd.

Aan de hand drie voorbeelden laten we zien hoe dit in de praktijk gaat.

Voorbeeld 1: open data beschikbaar via Waterinfo

Zowel overheden als bedrijven en burgers maken gebruik van openbare data voor het nemen van beslissingen. Op de website Waterinfo van Rijkswaterstaat is uitgebreide informatie te vinden over waterstanden, wind, golfhoogte, watertemperatuur, luchttemperatuur, getij, stroming, waterafvoer, zoutgehalte en diverse andere parameters.

Sensoren op belangrijke waterwerken en -knooppunten zijn digitaal gekoppeld en sturen periodiek hun meetgegevens door. Systemen van Rijkswaterstaat registreren deze waarden en maken deze inzichtelijk via de website.

Naast actuele data is er ook historische data en voor sommige indicatoren zelfs een kortetermijnverwachting beschikbaar. Via de interactieve kaarten wordt de informatie overzichtelijk weergegeven. Daarnaast zijn er ook mogelijkheden om datasets te downloaden zodat derden zelf deze data kunnen verwerken.

Voorbeeld 2: informatie met specifieker doel op Zwemwater.nl

Een voorbeeld met een specifiekere toepassing is Zwemwater.nl. De kwaliteit van natuurzwemwater is van veel factoren afhankelijk, maar niet eenvoudig door zwemmers zelf te beoordelen. Zwemmen in water van slechte kwaliteit brengt gezondheidsrisico’s met zich mee, daarom wordt op veel plekken het natuurzwemwater gemonitord.

De data over het zwemwater werd eerder al wel geregistreerd, maar op verschillende locaties. Ook werd niet overal op dezelfde manier de data verwerkt tot bruikbare informatie. Hierdoor was de informatie niet accuraat en eenduidig genoeg om publiekelijk beschikbaar te stellen.

Met de oprichting van Zwemwater.nl – een samenwerking van Rijkswaterstaat, Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en BIJ12 – is daar verandering in gekomen. De datavergaring is systematisch verbeterd en gelijkgetrokken voor een uniforme en betrouwbare datakwaliteit. Alle informatie over natuurzwemwater wordt inmiddels publiekelijk gedeeld via Zwemwater.nl en de bijbehorende smartphone apps.

Voorbeeld 3: waterdata toepassen bij bescherming door Maeslantkering

Waar de eerste twee voorbeelden gericht zijn op het beschikbaar maken van waterdata voor publieksvoorlichting, gaat het volgende voorbeeld nog een stap verder. Hierbij wordt (water)data namelijk gebruikt bij de bescherming tegen wateroverlast.

De Maeslantkering, gelegen in de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland, is volledig automatisch gestuurd en beschermt de inwoners van Zuid-Holland bij hoogwater. Het sluiten van deze kering heeft een grote impact en wordt alleen in het uiterste geval gedaan. De criteria voor het sluiten zijn vooraf bepaald. Op basis van specifieke (preventieve) indicatoren, zoals de waterstand en de weersverwachting, wordt besloten om de kering te sluiten. Dit Deltawerk is eigenlijk ‘geprogrammeerd’ om te sluiten bij een verwachte hoogwaterstand.

Wat biedt STARC op het gebied van watermanagement met data?

Dergelijke datasystemen moeten worden ontworpen, ontwikkeld, onderhouden en doorontwikkeld. De data die ermee gerealiseerd wordt, moet worden verwerkt en geïnterpreteerd. Voor al deze processen heeft STARC de kennis en mensen in huis.

Meer weten hoe STARC helpt bij het ontsluiten en verwerken van waterdata tot betrouwbare en vooral bruikbare informatie? We gaan er graag over met je in gesprek!

Neem contact op